Kabe Tarihçesi Nedir? Kıblenin Zaman İçindeki Değişimi
1. Mekke Dönemi (610–622)
Kıble: Mescid-i Aksâ (Kudüs)
- Peygamberimiz (s.a.v.) 13 yıl boyunca namazlarını Kudüs’e doğru kıldı.
- Kâbe ile Kudüs aynı hizada olduğu için aslında iki kıbleye birden yönelmiş oluyordu.
“Biz senin yüzünü gökte arayıp durduğunu görüyoruz. İşte şimdi seni, hoşnut olacağın bir kıbleye döndürüyoruz…”
— Bakara Suresi, 144
— Bakara Suresi, 144
2. Medine’de İlk 17–18 Ay (622–624)
Hâlâ Kudüs Kıbleydi
- Hicretten sonra da bir süre Kudüs’e doğru namaz kılındı.
- Yahudiler “Muhammed bizim kıblemize uydu” diye propaganda yapıyordu.
- Peygamberimiz (s.a.v.) sık sık gökyüzüne bakıyor, bir vahiy bekliyordu.
3. Kıblenin Kâbe’ye Çevrilmesi – Hicrî 2. Yıl (624)
Tarih: Recep 15 veya Şaban başı (Miladî 11 Şubat 624 civarı)
Yer: Benû Seleme Mescidi (bugünkü adı: Mescid-i Kıbleteyn)
Olay:
- Öğle veya ikindi namazının 2. rekâtında vahiy geldi.
- “Yüzünü Mescid-i Haram yönüne çevir…” âyeti nâzil oldu.
- Cemaatle birlikte namaz esnasında 180° dönüldü.
- Bu yüzden mescide “İki Kıbleli Mescid” adı verildi.
“Bundan böyle yüzünü Mescid-i Haram’a çevir. Siz de nerede olursanız olun, yüzünüzü onun tarafına çevirin.”
— Bakara Suresi, 144
— Bakara Suresi, 144
Kıble Değişikliğinin Hikmetleri
| # | Hikmet |
|---|---|
| 1 | Yahudilerin “bizim kıblemize uydu” iddiasını çürütmek |
| 2 | Müslümanların bağımsız bir kimlik kazanması |
| 3 | Hz. İbrahim ve Hz. İsmail’in inşa ettiği Kâbe’nin aslî kıble oluşunu teyit |
| 4 | Ümmet-i Muhammed’in farklı bir şiarı olması |
Kıble ile İlgili Önemli Âyetler
- Bakara 142–150: Kıble değişikliğinin hikmeti
- Bakara 115: “Doğuda ve batıda Allah’ındır. Nereye dönerseniz Allah’ın yüzü oradadır.” (zorunluluk halinde)
- Bakara 177: “İyilik, yüzlerinizi doğuya veya batıya çevirmeniz değildir…”
Bugün Kıble Nasıl Tespit Edilir?
- Kâbe koordinatı: 21.4225° K, 39.8262° D
- En doğru yöntem: GPS uygulamaları
- Pratik yöntem: Kıble saati (güneş kıble hizasına geldiği an)
- Pusula kullanılıyorsa manyetik sapma düzeltmesi şart
Önemli Notlar
- Kıble Kâbe'nin tam üstü değildir, ufuktaki yönüdür.
- Kâbe’nin içindeyken her yön kıbledir (Hanefi, Şâfiî, Mâlikî).
- Uçakta, gemide, uzayda kıble imkân nisbetinde aranır; imkân yoksa her yön kıble sayılır.
“…Artık kıbleyi hoşnut olacağın yöne çeviriyoruz. Yüzünü Mescid-i Haram’a çevir…”
Bakara Suresi, 144